รายละเอียดของการสู่ขวัญและคำสูตรขวัญ(สวดขวัญ)ประเภทต่างๆ 04

รายละเอียดของการสู่ขวัญและคำสูตรขวัญ(สวดขวัญ)ประเภทต่างๆ

สู่ขวัญแม่มาน

แม่มาน หมายถึง สตรีที่กำลังมีครรภ์ จะท้องอ่อนแก่อย่างไรก็ได้ การสู่ขวัญนี้เพื่อให้ กำลังใจโดยเฉพาะสตรีที่มีท้องแรก ไม่มีประสบการณ์อาจมีความกลัว จึงจัดพิธีสูตรขวัญขึ้น

ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อเศรษฐีให้กำเนิดลูกมาเกิดในครรภ์ งามดั่งจันทร์เพ็ญสวย ส่อง งามกลมค่องคิงเหลา ผู้มาเซาดอมอยู่ สินอนอู่สายไหม ภูวนัยบนฟ้า ลูกหน่อหล่าหลานพระ พรหม พระบรมส่งมาสู่ ให้มาอยู่ในพระครรภ์ มารวมกันทั่วหน้า มาแต่ฟ้าพระอินทรา เทวดาส่ง มาเกิด ให้กำเนิดเป็นคนเฮา มาฮ่วมเพลาตักแม่ มาตั้งแต่เมืองแมน แขนกะงามพอแขนค้ำเกิ่ง เป็นตาเบิ่งนวยนาย ปานนางทรายนวยนาด นวยนาด ผิวสะอาดปานจันทร์เพ็ง หาผู้เส็งบ่ถ่อ บุญ ของพ่อคุณโณ ของเบิ๊ดโตพระเลิศหล้า คุณแม่ว่ามีสิบสอง ตามทำนองเอ็นและดูก พ่อผู้ผูกกายา ทั้งหูตาแลปากคิ้ว

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ค้าง นอนทางเก็บดวงดอก ขวัญเจ้าไปออกป่าด้าว เทียวเล่นแค่พนา ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาเซาถ้า บุตรตาอย่าพาหย่าง เดินทางไกลสิไปใส เมื่อยหล้าขวัญเจ้าจ่งต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย บุตรีเจ้าในครรภ์สิพักผ่อน อย่าพาจรด่วนดั้น ฝันผ่ายหน่ายหนี ลูกผู้นี้ผู้อยู่ในครรภ์ องค์เทวัญส่งมาให้ ภูวนัยบนฟ้าเทวดามาสู่ งามจู๋ปู๋จุ้มปุ้ม สองแก้มอ่อนละมุล เป็นคนบุญมาคูณเจ้าในครรภ์ของแม่

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางก้ำแดนไกลประเทศต่าง ก็ให้มาอยู่สร้างโฮงกว้าง เน่งนอน ขวัญเจ้าไปบ่อนพุ้นวังใหญ่นทีหลวง ขวัญเจ้าไปดอนขวงคู่ดงพนอมไม้ ว่ามาเยอขวัญ เอย ขวัญเจ้าไปนอนค้างปรางค์ทองลืมต่าว ไปลืมคาวให้ต่าวบ้านสถานห้องแห่งเฮา ว่ามาเยอ ขวัญเอย อย่าได้เลยไปก้ำไพรวันหิมวาส เห็นปราสาทส่อซ้องสิลืมห้องแห่งเฮา ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกอยู่ท้องจวนคลอดวันดี คันเป็นหนูนารีแม่สิเอากินจู้ คันเป็นหนูบุญท้าวชายงามมาสู่ แม่สิดู๋ แกว่งโหย่นโซนอุ้มสู่วัน แหม่นสิให้จั้น ๆ นมแม่สิเอาถวาย กลางคืนไกวอู่แพรทั้งโหย่น

ว่ามาเยอขวัญเอย ไผกะคองคอยถ้าชมบุตตาสะออนอ่อน อย่าไปนอนอยู่ค้างทางพุ้น ให้อ่วยมา อย่าอยู่ช้าฝูงหมู่ซุมแซง ไผอยากแยงเบิ่งนางบ่มีเว้น ไผมาเห็นออนซอนเจ้าทรงครรภ์ ท้องแก่ ทั้งพ่อแม่พี่น้องชุมเชื้อสู่คน ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าได้ไปเดินเล่นหินผาตามไหล่ ตามน้ำ ไหลสิหมื่นล้มโคมไม้อ่อนระทวย ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้าไกวแขนเหลื่องนำทางมาเดื่อง ๆ มาอยู่ เฮือนฝ่ายเบื้องมุงแป้นแผ่นกระดาน มาอยู่บ้านหลังใหม่ปันหยา หลังคามุงห่มเย็นหายฮ้อน ว่ามา เยอขวัญเอย ให้เจ้ามาซมซ้อนนอนเตียงเฮียงคู่ อย่าไปขดขี่คู้นำซู้ผู้อยู่ไกล ผัวอยู่บ้านสานต่า กะบุงตัก มือถักปอป่านแหแฮไว้ ทั้งแพรไหมแพรฝ้ายผืนลาย ๆ ไว้เฮ็ดอู่

ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าอยู่ช้ามานี้ด่วนมา ผัวอยู่ถ้าฟันผ่าฟืนตอง ของฮองฮับอยู่ไฟหา ไว้ มีไหหม้อหารอเมียอ่อน กระบวยตักน้ำฮ้อนทั้งพร้อมแม่สะแนน ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวหาไว้ เต็มใจบ่ให้ห่าง ทางหยูกยาบ่ได้เว้น เว็นมือค่ำแลง บ่อให้แห้งในโอ่งเต็มไห วารีใสใส่ลงปลงไว้ ผัวตามใจเมียแก้วฟืนตองของส่อย ผัวรอคอยแต่อ่อนหล้าคอยถ้าแต่สิมา ว่ามาเยอขวัญเอย

คันลูกเกิด วันอาทิตย์ ให้มีฤทธิ์ดั่งพระยาเวสสุวรรณ 

คันลูกเกิด วันจันทร์ ให้เจ้ามีอำนาจเด็ดขาดดั่งพระกาฬ 

คันลูกเกิด วันอังคาร ให้มีฤทธิเดชมีขอบเขตแดนไตร ไปทางใด๋ให้คนขามถอยหลีก ให้มีปีกเหาะเหิ่นเดินไปดั่งเจ้าพระยาครุฑ 

คันเจ้าเกิด วันพุธ ลูกในครรภ์ให้ได้เป็นจอมทันมหาราช งามองค์อาจดังพระนารายณ์ ไปทางใด๋คนแตกตื่น ให้ล้นหลื่น สามโลกจักรวาฬ พระภูบาลแก่กล้า ใต้แหล่งหล้าโลกาไผบ่มาเทียมท่าน ให้ได้ผ่านครองเมือง อย่าขัดเคืองไหลล่อง ให้ใสส่องมณีโชคติ งามเบิ๊ดโตมีโชค อย่ามีโรคมาขวางขัด 

คันเจ้าเกิด วันพฤหัส ให้เจ้าเป็นนักปราชญ์ ผู้ฉลาดครูคน อย่าขัดสนความรู้ ให้ได้อยู่ในวัง มีความหวังอย่าขาด เป็นอำมาตย์ปรมาจารย์ สอนลูกหลานทุกหมู่ ให้เจ้าอยู่เหนือคน ให้มีสัปทนกั้งเกษ เป็นผู้นำ ประเทศคาเม เป็นเสาเสหลักชาติ มีอำนาจดั่งพระอิศวร มีกระบวนแหนแห่ ให้เลี้ยงพ่อเลี้ยงแม่ ตระกูลสูง ดั่งนกยูงงามระย้า มีข้อยข้าพอแสน มีสะแนนฮองนั่ง ให้มีตั่งทองคำ มีคนนำแห่ล้อม มีคนน้อมเกษา ไปใสมาอย่าได้ดูถูก 

คันลูกเจ้าเกิด วันศุกร์ ชายหญิงอิงแอบ ขอให้แนบนอนเฮียง ให้มีเสียงขานตอบ ผู้ใด๋เห็นกะชอบชมชื่นออนซอน มีเฮือนนอนหลังใหญ่ มีบ่าวไพร่พลแสน มี สร้อยแหวนเพชรแต่ง ไผ๋บ่แข่งเทียมทัน มีบริวารเป็นร้อย มีข้าข่อยพอพัน มีฉัตรทันได้นั่ง เงินแน่น อั่งเต็มเพลา 

คันลูกเกิด วันเสาร์ ให้ได้เป็นนักปราชญ์ ให้ลูกเจ้าฉลาดเหลือหลาย เป็นคุณนายนั่ง แท่น ใสปานแว่นงามงอน คนออนซอนส่อซ้อง มีคนย่องอนันตัง งามปานอยู่ในวังปราสาท งาม องอาจดั่งเอราวัณ มีผิวพรรณผุดผ่อง คิ้วเจ้าก่องปานนางสีดา มีกายาดั่งทองทาบ คนมากราบ เนืองนอง มีเงินทองเต็มไถ่ ให้เป็นใหญ่ในสุธา

สัพเพเต โรคา สัพเพเต ภะยา สัพเพเตอันตะรายา วินัสสันตุ ให้เจ้าอยู่สุขสันต์ ฮ้อย เอ็ดพันวัสสา อุอะมุมะมูลมา เทียระฆาตราบต่อเท่าอายุเจ้าได้พันวัสสา ก็ข้าเทอญฯ สาธุ

คำผูกแขน อมสิทธิการ พ่อครูบาอาจารย์ให้มนต์มาเสก กูจักเสกใส่ป่าผีป่าก็กลัว กูจัก เสกใส่งัว งัวก็เซาฮ้าย กูจักเสกใส่ฮั้วต้าย ๆ ก็มาเกิดเป็นกำแพง มีฤทธิ์แฮงป้องกันได้ฮ้อยแปด ลูก ฝาแฝดก็ให้ออกมาดี เป็นนารีก็ให้ออกง่ายบ่ยาก มาพร้อมภาคกุมาราให้ออกมาง่าย ๆ ฝ้ายผูกแล้ว ให้อยู่สวัสดี ฝูงพรายผีอย่าให้มาใกล้ เป็นไปได้ด้วยเดชพระคาถา ว่า ยะโต หัง ภะคินิ อะริยายะ ชาติยา ชาโต นาภิชานามิ สัญจิจจะ ปาณัง ชีวิตา โวโรเปตา เตนะ สัจเจนะ โสตถิ เตโหตุ โสตถิ คัพภัสสะ สาธุฯ

สู่ขวัญแม่อยู่กรรม

แม่อยู่กรรม หมายถึง สตรีหลังคลอดบุตรใหม่ ๆ จะต้องดำเนินกรรมวิธีเพื่อให้มดลูก เข้าอู่เร็ว โดยการอยู่ไฟ (นอนบนแคร่ไม้ไผ่ ที่เบื้องล่างจะมีเตาไฟให้ความร้อนอยู่ตลอดเวลา) ต้อง ดื่มน้ำร้อนซึ่งมีความเชื่อว่าจะทำให้มีน้ำนมมากสำหรับลูกน้อย ห้ามกินของแสลงต่าง ๆ (จะทำให้ ผิดกระบูน) ซึ่งคนอีสานเรียกว่า คะลำ การปฏิบัติเหล่านี้มีความยากลำบาก จึงเรียกว่า "อยู่กรรม" นั่นเอง 

ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อราคีหมดหายจาก หมดความยากแนวคะลำ หมดฮอยกรรม นำไล่ ออกไฟใหม่เซามีแฮง ศรีจอมแพงทนลำบาก แสนทุกข์ยากนอนผิงไฟ ทรมานหัวใจอุกอั่งเอ้า คึดนำเจ้าลูกของตน นางสู้ทนกินน้ำฮ้อน นอนอยู่บ่อนแม่สะแนน แม่เอาแขนพาดคิงผ่าง แม่บ่ห่าง พอวา ควันเข้าตาและเข้าปาก แสนทุกยากข์ทรมาน แสนสงสารลูกอ่อน นอนอยู่บ่อนเสียงออแอ เสียงงอแงดิ้นกะแด่ว ลูกฮ้องแอ่วหิวนม สองมือโซมโจมเอาลูก ใจแม่ผูกเกิดสงสาร จั่งได้ทรมาน ขางไฟปิ้งจี่ นั่งอยู่ที่ไฟลน แม่อดทนกินน้ำฮ้อน ย้านลูกอ่อนหิวนม แม่บรรทมบ่พองีบ แม่ก็รีบตื่น จู๋ไฟ เสียงหายใจบ่ฮอดท้อง นอนล่องหง่องบ่ไปมา ถึงเวลาอาบน้ำฮ้อน บ่เดือดร้อน ใจสับสนฮีห่อน ฮีห่อน เบิ่งลูกอ่อนนอนในเปล เดินโซเซแม่หวิ่ง คึดนำแก้มปิ่งสิ่งบุตรตน สาละวนเป็นห่วง นอนบ่ ข่วงไปมา เหยียดสองขาอยู่ส้วยล้วย ส้อยล้อย

หย่างอ่อมอ้อยเวียนหัว ทางผู้ผัวหาฟืนหาตอก บ่หยับออกขางไฟ เบิ่งบ่อนใด๋หนังพอง เป็นบ่อน แม่ลูกอ่อนนอนสะแนน แม่หวงแหนเป็นห่วง ลูกนอนข่วงอยู่ไปมา แพงขวัญตาเหลือ หลาก ฮ้อนบ่ปากไฟลน แม่อดทนจนจ่อย ทุกข์บ่น้อยเหลือหลาย เกือบว่าตายแม่ฮ้อน แม่ลูกอ่อน ทรมาน แสนสงสารอยู่กรรมนำจี่ อยู่กับที่ปานตาย สินอนหงายกะบ่ได้ โบราณให้นอนตะแคง พลิก โตแฮงกะเจ็บปวด เจ็บไปรวดกายา ทั้งหูตาบ่สว่าง แม่นอนผ่างสิบสามคืน จนหมดฟืนหลายแหล่ง ปวดนำแข่งนำขา ทั้งหูตาและปาก แสนลำบากกินนอน บ่มีหมอนหมูนใส่ เจ็บฮอดไหล่หลังแอว

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าตกใจเต้นเห็นไฟมาผ่าง ขวัญเจ้าย่างอยู่ท่งกว้างให้มาเข้า สู่เฮือน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าหนีไปเล่นวารีสรงอาบ ลงแม่น้ำกะมาถ่อนอย่าสินาน ว่ามาเยอ ขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ไฮ่กะให้มา ขวัญเจ้าไปอยู่นากะให้ต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปหา ซื้อแพรลาย ๆ ทั้งสิ่นหมี่ อย่ารีรออยู่พุ้นมาตุ้มอ่อนเสนห์ ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกอ่อนน้อยนอนอู่ สายไหม ขวัญใจนางแอ่วนมกินจู้ ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกเจ้าไห้สักกะลันฮ้องหาแม่ เจ้าอย่าแวว่าง เว้นเพลตึ้งให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวเจ้าคองคอยถ้าเมียสิมาหาลูก เสียงนกฮูกกูกอยู่พุ้นให้ นางฟ้าวต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ไผสิเอานมป้อนอรชรลูกอ่อน ๆ ลูกนางนอนแอ่วจู้ดูหน้าแห่ง อี่ดู

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นภูซูนไซง่อน บ่อนสงครามผ่าม้างนางน้อยให้ต่าว มา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นพนมเปญเสียมราฐ ชมปราสาทหมื่นห้องให้นางน้อง ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นหงสามะละแหม่ง ไปเมืองแสงเมืองกำแพงอย่าอยู่ ค้างนางหล้าให้ต่าวคืน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางใต้แดนไกลทะเลล่วง ทะเลหลวงอ่าว พุ้นลงน้ำล่องเฮือ ขวัญนางนุชนาถเนื้อให้กลับต่าวคืนมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปหาค้า ป๋า เฮือนชานลูกอ่อน ๆ เถิงยามนอนนางอย่าป๋าลูกไว้เสียงให้แอ่วนม ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไป บู๋ด้าว ดงดอนทางกะเหรี่ยง ขวัญเจ้าเฮียงหมู่แม้วแกวพุ้นให้ต่าวมา ขวัญเจ้าป๋าเฮือนไว้ไปเชียงตึง จีนตาด ขวัญเจ้าไปวาดแต่งแต้มนำแม้วหมู่กะเซอ

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางก้ำหนองกระแสร์แสนหย่าน ขวัญเจ้าไปอยู่บ้านนำ เชื้อเผ่าวงศ์ ขวัญเจ้าไปปนหมู่ม้งกะให้ต่าวคืนสา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปนอนค้างภูผา แสนหย่าน บ่อนสถานแห่งฮ้องภูฆ้องต่อแกว บ่อนต่อแม้วทางท่งไหหิน ทางดินแดนบ่อนเสือสิงห์ ช้าง ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าไปทางไกลดั้นหิมะวันป่าไม้ใหญ่ นางอย่าไปเลาะค้างทางพุ้นบ่อนเซา นางอย่าเข้าเขตใหญ่วงกต ทางมันคดบ่อนมัทรีหลงด้าว บ่อนสาวนางแมนน้อยขุดกลอยมันเผิ่ม บ่อนขุดมันอีเซิ่มเสียมก่อมห่อมผา บ่อนมัทรีหน่อหล้าเสือใหญ่ตันทาง

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญนางแมนอย่าแล่นไปทางนั้น ทางมันตันพันซ้งสิหลงทางกลับ ต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย ให้นางแพงฝั่งฟ้าวมาถ่อนอย่าสินอน อย่าไปซอนชมซ้อนนอนหนาวอยู่ กลางป่า ให้ทองสาต่อนหล้ามาถ่อนอย่าสินอน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเห็นห้องปรางค์ทอง พระยาเวส เห็นประเทศก่อตั้งหลังกว้างหมื่นวา นางอย่าช้าให้เจ้าต่าวมาเฮือน ยามเดือนหงาย อย่าสิมัวชมซ้อน อย่าไปนอนชมพั่วกะดังงาอยู่ในป่า ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเลาะก้ำทาง ภูเงินมโนราช เห็นปราสาทซ้องมองแล้วให่ต่าวมา อย่าชมบัวสระน้ำมโนราอโนดาด อย่าหลงถาด ๆ น้ำโตนเล่นล่องนะที

ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวเจ้าอยู่ซอนลอน ซอนลอน ลูกนางนอนอยู่ซ้อยล้อย ซ้อยล้อย ให้ เจ้าอ๋ออ่อมอ้อยนางน้อยให้ค่อยมา พ่อเยอ ว่ามาเยอขวัญเอย พ่อเจ้านั่งคอยถ่า แม่เจ้านั่งคองหา อยู่สู่มื้อ พี่น้องอื้อ ๆ แซว ๆ เว้าห่วงหา ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาหาแก้วทาระกาลูกนอนอู่ มา เอาจู๋ใส่เจ้า มาเอาเข้าหย่ำป้อน นอนถ้าอยู่อู่ไหม ลูกเอย

สัพพะเตโช นะโม นะมะภะทะ อุ อะ มุ มะ มุน มา สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ สาธุ

คำผูกแขน โอมกัปปาสิกรัชชุยา พาหัง พันธะนัง เส้นฝ้ายผูกแขน กูสิบ่ว่าฝ้ายผูกแขน กูสิว่าฝ้ายศักดิ์สิทธิ์ พระพุทโธประทานให้ พระแก่นไท้ให้มาผูกแขนแม่อยู่กรรม เป็นสายธรรม โองการแปดหมื่นกับมีหลื่นมาอีกสี่พัน มาเป็นยันต์ป้องกันฮ้อยแปด มาแวดล้อมกันปอบกันพราย ผีทั้งหลายหนีไกลฮ้อยโยชน์ หนีทั้งโทษผิดเลือดผิดกรรม ด้วยเดชธรรมของพระพุทธเจ้า ว่า ระตะ นัตตะยัปปะภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุ เต

สู่ขวัญแม่ลูกอ่อน

แม่ลูกอ่อน หมายถึง สตรีที่มีบุตรยังเล็ก (หลังการอยู่กรรม) ซึ่งอาจมีอาการเจ็บป่วย กระเสาะกระแสะ ร่างกายไม่แข็งแรง หรือหลังการเจ็บป่วย จะมีการทำพิธีบายศรีสู่ขวัญเพื่อเสริม ขวัญและกำลังใจให้หายป่วย

ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อฤทธีมหาอะมุตตะโชค วันพ้นโลก โฆวิสัย วันวิไลผ่องแผ้ว ดุจดั่งแก้วมณีโช ผู้ข้าขอเชิญเทพบุตรอยู่ชั้นห้า เทวดาอยู่ชั้นสี่ ทั้งฤทธีพระหน่อฟ้ามาป้องส่อยปอง มื้อนี้พวกพี่น้องมาฮ่วมพาขวัญ พากันชวนมาโฮมสู่สถานวิมานกว้าง เชิญทั้งปวงเจ้าพรหมมินทร์ อิทธิราช อยู่ปราสาทหมื่นห้องให้มาป้องส่อยชู ขอเชิญผู้อยู่ใต้นาคราชบาดาล มีสมภารกว่าเขา ทั้งค่าย จงให้ผ่ายผายมาชูส่อย กับทั้งแม่หนุ่มน้อยแมนฟ้าเมฆขลา เทพอยู่ฟ้าแสนโกฏิ์จักรวาฬ เวสสุวรรณด่วนมาโดยด้าม กับทั้งก้ามฉิมพลีเวฬุราช ผู้องอาจเก่งกล้าเชิญพร้อมสู่พระองค์

วันนี้วันปลงตั้งจอมเฮือนแม่ลูกอ่อน หวิดบ่อนตายหายบ่อนไข้นางไท้อยู่นำ ขอให้มาสู่ ค้ำชูส่อยอย่าถอยหนี บารมีแสนพลแห่แหนแพนด้าม นางงามหล้ากายาเหลืองหล่า นอนอยู่แคร่ แผ่อยู่ไฟกินน้ำฮ้อนผอวนหล้าผ่านมา ใต้หลุมฟ้าลำบากแสนสาหัสนอนผ่างไฟบ่มีเย็นเนื้อ เมีย นอนปิ้งเบิ๊ดโตจนจ่อย ผู้ผัวคอยนั่งจ้องมองได้ส่อยบ่เป็น เบิ๊ดกรรมเวรนางแล้วเลยมาเป็นแม่ลูก อ่อน เซาเป่ากินน้ำฮ้อนนอนเทิ้งแม่สะแนน

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเที่ยวเล่นเมืองไกลให้เจ้าต่าว ลูกสาวลูกชายให้จั้น ๆ ให้ ผันผ้ายผ่ายมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าหนีไปลี้หนีไฟไปอยู่ป่าใหญ่ ขวัญเจ้าไปอยู่พุ้นเมืองแม้ว แจ่วไกล ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปนอนค้างทางเชียงตุงดอมกะเหรี่ยง ขวัญเจ้าเปลื้องปิ่นหน้า ทางก้ำฝ่ายเขมร ขวัญไปเห็นหนห้องปรางทองฮองนั่ง อย่าได้ยังอยู่ยั้งให้นางฟ้าวต่าวมา ว่ามาเยอ ขวัญเอย ขวัญเจ้าไปตักน้ำทางไกลส้างแส่ง ขวัญเจ้าแยงป่ากว้างชมพั่วดอกดวง ขวัญเจ้าควงชาย ชู้ชมเชยทิพย์กลิ่น ขวัญยุพินอยู่ย่างกุ้งเมืองลุงพุ้นให้ต่าวคืน อย่าไปยืนฮิมน้ำฮิมผาน้ำโตนตาด ฟังเสียงถาด ๆ น้ำให้นางหล่าต่าวมา 

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นเมืองหลวงน้ำหล่วง หลวงพระบางระหว่างพุ้น เมืองเชียงไฮ้แห่งอยู่ไกล เจ้าอย่าได้ไปอยู่นำเขา ภาษาเฮาต่างเขาคำเว้า ให้นางเอาโตเข้าหันมา หาหมู่ พวกปู่ย่าอยู่บ้านผัวเจ้านั่งคอง ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญแข่งมาอยู่แข่งลีลา ขวัญขามาอยู่ ขาลีล้าย อย่าได้ย้ายหลบหนีมาอยู่กับนารีนารถน้อย ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ป่านำนก กาเวา ขวัญเจ้าไปอยู่นำนกเขาขันหม่วน ให้เจ้าด่วนพะลันมา ขวัญเจ้าฟังนกทาตักตะก้อ ขวัญ เจ้าอย่าไปพ้อหมู่กินนะรีนะรอน อย่าออนซอนให้เจ้าต่าว ไปพ้อบ่าวอย่าเชยชม อย่าเมาดมดอก คัดเค้า ไผมาเว้าอย่าอยู่นำ เห็นไหเงินไหคำอย่าแตะต้อง ให้เจ้ากลับสู่ห้องเคหา

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญไปทางพุ้น ภูชุนไซง่อน ไปออนซอนล่องน้ำทางก้ามหลี่ผี ขวัญ เจ้าหนีไปค้างดงหลวงอย่าได้ห่วง เห็นจวงจันทร์หื่นเห้าเซาถ้อนอย่าชม ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญ เจ้าไปทางก้ำทะเลวนน้ำปั่น ขวัยเจ้าผันเผ่นผ่ายหมายค้างแค่ไพร ขวัญนางไปทางพุ้นหงสากุลาป่า ให้กลับมาอย่าช้ามาตุ้มอ่อนวอน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้ามาเถิงแล้วเมืองแกวอย่าเป็นห่วง หลวงพระบางอย่าได้เว้านำเจ้าให้อยู่เฮือน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญนางไปอยู่ก้ำประเทศอื่นซุมแซว แนวนามเขาต่างเฮาคำเว้า ให้มาเซานำเจ้าบุตตาลูกอ่อน ๆ มาป้อนนมป้อนจู้บุญชูเจ้าให้ใหญ่สูง

ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกเจ้าให้นอนอู่สายไหม ไปทางใด๋อย่าดนคืนค้าง ไปทางเหนือทาง ใต้ตกกลางตะวันออก ให้เจ้ากลับด่วนดั้นผันย้ายด่วนมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าเลยไปพุ้น ไผนอสิโจมส่อย ลูกเจ้ายังอ่อนน้อยหิวจู้แอ่วนม ไผสิชมเชยอุ้มในเพลาเอาส่อย ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ค้างผากว้างป่าดอย ว่ามาเยอขวัญเอย ลูน้อยไห้หิวแอ่วกินนม สองมือโจมใส่เพลา กินจู้ จู๋บู๋หน้าบุตตาคองแม่ แม่บ่มาอยู่ใกล้ไผอุ้มกะบ่อคือ ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกต่อนตื้อเทียมผ่าง คิงบาง เหลียวทางหาแม่บ่มาคอยถ่า ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญนางหล้าไปไฮ่กะให้มา ขวัญไปนา กะให้ต่าว ให้นางมาฝั่งฟ้าวมาเข้าสู่คิง ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าได้เลยไปเล่นสระหลวงอโนดาด อย่าไปวาดแต่งแต้มแนมไม้อยู่ไพร ขวัญเจ้าอย่าได้ไปป่าใหญ่ไพรหนา ขวัญไปหาเที่ยวพงไพร กว้าง ไปชมกวางหมีเหม่นกาเล็นกะฮอกป่า ชมชะบาป่าเอื้องเฟืองมี้ม่วงพนา ขอเชิญขวัญหน่อ หล้าแก้วแก่นแหว่นกา

ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าไปมัวเมาเล่นนำเขาคนป่า อย่ามัวหาหมากไม้ชมพั่วป่ากะดัน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าได้หลงไหลเข้าในไพรป่าใหญ่ อย่าได้ไประหว่างพุ้นเสือช้าง บ่าง ชะนี หมีหมูฮ้ายอันตรายให้เจ้าต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย มาอยู่เฮือนหลังใหญ่มุงสังกะสี เฮือนมุงดี แป้นไม้แก่น มาแยงแหว่นทาน้ำหอม มาอยู่ดอมพ่อแม่นำเฒ่าแก่อาวอา มาอยู่นาสร้างก่อ มาอยู่ นำพ่อบักหำ มาอยู่นำพ่ออี่น้อย ให้เจ้าย่างก้อย ๆ กลับมาเด้อ ว่ามาเยอขวัญเอย มาฮอดแล้วให้ เจ้าอยู่เทียระฆา ขอให้หายโรคา อย่าให้มีโภยต้อง ขอให้ยืนยาวมั่นพันปีเป็นขนาด เป็นดังบาท พระคาถาว่า

สะตะวัสสา จะ อายู จะ ชีวะสิทธิ ภะวันตุ เตฯ สาธุ

คำผูกแขนแม่ลูกอ่อน พุทโธสิทธิเดช ธัมโมสิทธิเดช สังโฆสิทธิเดช ฝ้ายเส้นนี้แม่น ฝ้ายศักดิ์สิทธิ์ องค์พระพุทโธผู้มีฤทธิ์ทอดประทานมาให้ ผู้ข้าฯ จึงได้เอามาผูกแขน ผีอยู่ในดินแดน หลุ่มฟ้าหันหน้ามาแล้วสั่นกลัว หูตามัวบ่แจ้งส่องผีอยู่ในห้องจักรวาล บ่นำพาลบังเบียดเส้นฝ้าย เสียดตาผี ให้มันหนีฮ้อยโยชน์โตใด๋โหดหาญเข้ามา ให้มันมรณาเท่าชั่ว ตราบจนกว่ามันสิยอมนำ ทำตามธรรม พระเจ้าข่อยว่าแล้วสิใส่กระแจธรรม อิ สะวา สุ สุสะวา อิ นะโม พุทธายะ สาธุ

สู่ขวัญคนป่วย

ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อขับหนีเคราะห์อันฮ้าย มื้อหยับย้ายเวรกรรม มื้อหน่อธรรม เผิ่นผาบแพ้ มื้อเผิ่นแก้เสนียดจัญไร มื้อนี้แม่นมื้อพระมาลัยมาโปรด มื้อละโกรธละความหลง มื้อ พระลงไปทางหลุ่ม ช่วยให้ชุ่มทั้งซุมแซง พระฤทธีแฮงแก่กล้า ไปเบิ่งหน้าพระยามาร อดสงสารบ่ได้ พระจึงใช้พระคาถา ว่า 

อมพระเพลิง อมพระพาย อมพระนารายณ์ผู้มีเดช พระยาเวสสุวรรณ มาร่วมกันพอหมู่ ให้มาอยู่ซูซม พระบรมโลกธาตุ มีง้าวอาจบังตนกู ฆ่าผีฆ่าพลายคอขาด ฆ่ามารโตฉลาดตายจุ่ม ตายกอง แขนทั้งสองให้คงที่ อย่าได้หนีจากที่จงคืนมา พระราชาจอมราชผู้องอาจเทวัญ มารวมกัน เสกเป่า ให้โรคเก่าหายหนี ให้เจ้าดีคือเก่า ให้เจ้าต่าวแข็งแรง จงมีแฮงมาเถิด บุญเจ้าเกิดคืนมา ทางหยูกยาก็ให้ถืก จั่งหาฤกษ์มาเวียน ป่วยปีเดือนให้หายขาด ทางพยาธิ์ให้หายหนี สองพันปีอย่า มาผ่า ให้คนว่าเจ้าแข็งแรง เจ้ามีแฮงดั่งพระยาช้าง ให้เจ้าย่างไปไกล มาไว ๆ คล่องแคล่ว เบิ๊ดเข็ญ แล้วเคราะห์หนีหาย อันตรายอย่ามาอยู่ในกาย จงหายสามื้อนี้วันนี้ 

ขวัญเจ้าไปไกลกะให้มา ขวัญไปนากะให้ต่าว ขวัญอยู่อ่าวนะทีทอง ขวัญไปปองเป็นเจ้า หลงไปเว้าอยู่ในคอ ลมวอยๆ ให้เจ้าต่าว อย่าโอ้อ่าวนำเขา ขวัญอยู่เลาป่าอ้อ ขวัญไปพ้อไหเงินไห คำ ขวัญไปนำไก่ต่อ ขวัญไปหล่อเงินฮาง ขวัญไปทางเมืองหมั้น ขวัญเจ้าไปอยู่ชั้นปราสาทดอมผี กะให้มาสามื้อนี้วันนี้ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญคิ้วก็ให้มา ขวัญสองตาใสส่อง ขวัญแอกยน่องตีนขา กะให้มามื้อนี้วันนี้ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญหูอยู่กับหู ขวัญบุญชูอย่าหนีหง่าย อย่าปีนป่ายสองขา เดิน อย่ามัวเพลินอยู่นำป่า 

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญคิ้วและขวัญผม ขวัญนมและแขนศอก อย่าได้ออกหนีไกล ว่ามา เยอขวัญเอย อย่าไปใส ขวัญหลังและขวัญไหล่ ให้ได้นุ่งผ้าใหม่ขวัญแอว เอาซุมแซวฮีบกลับต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าไปไกลให้เขาว่า ขวัญอยู่บ่าแบกไหคำ ขวัญปานดำแบกไหเหล้า ตื่นฮุ่งเช้าขวัญมาหา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าหลงไปก้ำนำหวางเมยมั่ง ขวัญเจ้าไปนั่งเล่นชม พั่วดอกกระยอม ขวัญเจ้าไปซอมซู้หวังมาซูอยู่เช้าค่ำ ขวัญเจ้านำหมู่ช้างสารฮ้ายอยู่ดง ขวัญเจ้า ลงไปเล่นน้ำเขาพวกกะเหรี่ยง ขวัญเจ้าไปอยู่เบื้องเมืองแม้วหมู่แกว ขวัญเจ้าไปแถวพุ้นเมืองภูซุน ไซง่อน ขวัญเจ้าไปเลาท้างทางพุ้นอย่าแหว่ ขวัญเจ้าไปทางพุ้นหนองกระแสร์แสนย่าน แม่น้ำน่าน บ่อนสุทโธนาคน้ำเป็นเจ้าอย่าไป ขวัญเจ้าหลงไปถ้ำหนองหาญนางไอ่ บ่อนผาแดงไล่ฆ่าตีม้าผ่าฟัน 

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปพายฆ้องจูมคำมะละแม่ง ขวัญเจ้าแยงส่องเล่นเห็นแก้ว หน่วยใส เจ้าอย่าได้ซมอยู่นานดน คือสีทนหลงทางขาดเขินผืนผ้า ป๋าโตไว้มะโนราหนีจาก แสน ลำบากป่วยไข้ไพรพุ้นด่านเขา ขวัญหน่อเจ้าให้ผันเผ่นเวนคืน ว่ามาเยอขวัญเอย ชวัญเจ้ากลับมา แล้วให้มาอยู่ซุมแซง เซามีแฮงเหงื่อไคลไหลย้อย ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญสองข้างขาแขนเคยย่าง บาดนี้โรคห่างฮ้ายหนีพ่ายให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าได้มัวเมาเล่นนำเขาคนละเผ่า ขวัญของข่อยและเจ้าเฮานั้นต่างเขา อย่าไปเว้านำหมู่ผีพาย อย่าไปผายนำผีตาแฮก ผีเหลียวไม้ สิแดกตาผี ไม้ฤาษีฤทธิ์แก่กล้า

ว่ามาเยอขวัญเอย เจ้าอย่าลงเป็นหาด เจ้าอย่าได้ขาดเขินวัง ให้มาอยู่เฮือนหลังใหญ่ มาเลี้ยงไก่บักแดงบักลาย มากินงายนำพ่อนำแม่ นำเฒ่าแก่ปู่ย่าลุงตา มาเฮ็ดนาเอาเข้าใส่เล้า มา นั่งเว้านำหมู่นำกอง มาหาเงินหาทองขายปลาขายข้าว ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าไปไกลลง ไทยไปล่าง ขวัญเจ้าย่างนำคนอย่าไปดนให้ต่าว ได้ยินข่าวให้มาเฮือน ป่วยปีเดือนกะหายขาด โตพยาธิ์จัญไร เผิ่นเอาไปสับปาด โตพยาธิ์พาเป็นทั้งเคราะห์เข็ญมาหาเผิ่นไล่ เอาไปใส่ไฟสุม เอา ไปคุมฝังแน่น บัดนี้แหล่นทินลิน ทินลิน พระยาอินทร์เทิงฟ้า สั่งให้ว่าหายโรคา เป็นพระยานาหมื่น สุขล้นลื่นมีแฮง โตแข็งแรงหายขาด เมิ๊ดพยาธิ์ในโต 

ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญปากกะให้มาอยู่ปาก ขวัญหน้าผากและฮูดัง อย่าไปหยังขวัญ อยู่ท่ง อย่าได้จ่งมานำกัน ขวัญฟันกะมาอยู่ฟัน อย่าไปหลื่น ขวัญลิ้นกะให้มาอยู่ลิ้นลีลาน อย่าอยู่ นานหายป่วย ให้เจ้าอ่วยมาไว ๆ อย่าไปไกลหลายโยชน์ อย่ามีโทษมาหา ขวัญตาและขวัญคิ้ว กะให้มาอยู่คิ้วสองทาง ขวัญคางกะให้มาอยู่คางสามื้อนี้วันนี้ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญส่วงน้อย หง่อนต่อคอเอ็นกะให้มาสามื้อนี้วันนี้ ขวัญเลือดและขวัญลม กะให้มาสามื้อนี้วันนี้ ขวัญท้องน้อย และสายบือ ขวัญนิ้วมือแหวนสุบใส่ แหวนวงใหม่ใสเมียง ๆ เอามาเฮียงมะณีโชติ งามเหลือโพด ธำมะรงค์ งามสมทรงเจ้าตกแต่ง แก้มแป่งแส่งขวัญมาเยอ ขวัญหัวใจและตับปอด จงมากอดใน กายา ขวัญจงมาหายพยาธิ์ อย่าได้คลาดไปไกล อย่าได้ลัยเหินห่าง มาอยู่หว่างในทรวง 

ว่ามาเยอขวัญเอย มาฮอดแล้วให้เจ้าอยู่แสนสบาย หายโพยภัยทุกข์โสก วิปโยคทุกข์ หนักหนา เจ้าเป็นมาหายขาดแคล้ว ใสดั่งแก้วไพฑูรย์ เป็นมุงคุลมื้อนี้ ไม้เท้าซี้พยาธิ์หาย พยาธิ์ตาย เอาปลายแหย่ อยู่นำพ่อแม่อย่าได้หนี สามพันปีให้เจ้าหมั่นปานสุเมรุราช ให้เจ้าอาชญ์ดั่งเอราวัณ ดั่งพระจันทร์นวลผ่อง ให้เจ้าค่องคือหลัง ให้เจ้ายังคือเก่า ให้สมเผ่างามงอน คนออนซอนผุดผ่อง คิงเจ้าค่องหายโรคา แนวมันมาทำภายในและภายนอก ว่ามาเยอขวัญเอย ให้มาอยู่กับเนื้อกับคีง ในมื้อนี้วันนี้ อุ อะ มุมะ มูลมา ทีมายุโก โหตุ สัพพะทา อะเนกา อันตะรายาปิ วินัสสันตุ สาธุฯ 

คำผูกแขนคนป่วย 

อมพระพุทโธ พระพุทธัง ลมพัดต้องใบไม้หน่วงหนาวมาแล้ว ตกเมื่อยามเดือนหก ฝนตก ลงจ้น ๆ ขวัญเจ้าสิไปอยู่ซ้นหลังคาเฮือนไม้ป้องหล่อ ไผเดนอสิมาปั้นถ้าให้ปลาปิ้งป่อนใส่มือ พอมา ฮอดเดือนห้าเมษายนต้นปีใหม่ ฝนตกฮำป่าไม้ ขวัญหล้าให้ต่าวมา ขวัญแข่งให้มาอยู่แข่งลีลา ขวัญขาให้มาอยู่ขาลีล้อย ขวัญท้องน้อยและฮาวนม ขวัญคอกลมและคิ้วก่อง ขวัญส้นหน่องและ ฮาวแขน ขวัญเหมิดโตนวลละใหม่ ให้มาอยู่ในเนื้อและฮาวคีงสามื้อนี้วันนี้ ฝนตกเจ้าอย่าด่วนไป หน้า ฟ้าฮ้องเจ้าอย่าด่วนไปไกล ให้เจ้ากลับมาสามื้อนี้วันนี้เดี๋ยวนี้ มาฮอดแล้วกูจักใส่กระแจขวัญ นะผูก โมมัด พุทยัด ธาอุด ยะปีด สัพพะทุกขา สัพพะภะยา สัพพะโรคา วินาสสัน

ขอขอบคุณบทความ  www.baanmaha.com